Artikel van Wijnand Kooijmans, journalist, publicatie eind februari in huis aan huis bladen in onze regio
De neuzen van de Inclusief Groep en de zeven deelnemende gemeenten op de Noord-Veluwe staan dezelfde kant op. “We willen allemaal dat zo veel mogelijk mensen (betaald) werk kunnen doen. Het liefst bij reguliere bedrijven.” Dat is, zo zegt algemeen directeur Risco Balkenende, dan ook niet de reden dat het bureau Berenschot onderzoek doet naar de toekomst van Inclusief Groep. Dat heeft meer te maken met beslissingen die op Rijksniveau worden gemaakt en veelal inhouden dat vooral de financiële positie van gemeenten en Inclusief Groep wordt aangetast. Inclusief Groep is werkzaam voor de zes gemeenten op de Noord-Veluwe en Nijkerk.
Jarenlang draaide het bedrijf, sociaal ondernemer en Werk en Leerbedrijf zoals de voormalige sociale werkvoorziening zich profileert, zwarte cijfers. Voor het eerst werd echter in 2022 verlies geleden. Door de opgebouwde reserves kon dat verlies met eigen vermogen worden gedekt. Balkenende beseft zich echter dat de reserves ook een keertje opraken en een beroep moet worden gedaan op de gemeenten – die aandeelhouder- om verlies financieel te compenseren. Dat maakt dat het onderzoek van Berenschot belangrijk is. Voor de gemeenten, maar ook voor de Inclusief Groep zelf. “Bovendien is dit ook afgesproken tussen gemeenten en Inclusief Groep om na enkele jaren na de invoering van de Participatiewet te evalueren of we nog steeds de goede dingen doen. En wellicht kan het de ogen van beslissers in Den Haag openen als het gaat om het belang dat moet worden toegekend aan het werk dat wordt geboden aan een groep die het moeilijk heeft om werk te vinden op de reguliere arbeidsmarkt of dat helemaal niet kunnen. Aan de hand van de uitkomsten moeten gemeenteraden beslissen of zij de infrastructuur van de Inclusief Groep in stand willen houden en hoeveel geld ze daar voor over hebben.”
Recent is er een gedeeltelijke werkonderbreking binnen Inclusief Groep geweest als gevolg van de onvrede die bestaat over de cao Aan de Slag en de cao WS die bestemd is voor de medewerkers die vallen onder de oude Wet Sociale Werkvoorziening en de Participatiewet. Binnen de onderneming wordt gewerkt met in totaal vier cao’s. “Een werkonderbreking overvalt ons niet. Het verzoek daartoe is keurig door de vakbond bij ons ingediend”, zegt Balkenende. “We staan sympathiek tegenover de actie en begrijpen dat de vakbond een vuist wil maken. “
Over één ding wil Risco Balkenende duidelijk zijn: “Wij gaan er niet over. Wij mogen niet aan inkomenspolitiek doen. We beseffen dat door alle gestegen prijzen mensen die bij ons werken zeggen dat ze financieel niet meer rond kunnen komen. Daarom willen ze ook de gelegenheid bieden hun onvrede te laten tonen. Het is een complexe boodschap waarover we proberen in eenvoudige taal met onze medewerkers te praten.”
“Niet iedereen van hen hun inkomen kan terugverdienen. Het is goed dat gemeenten loonsubsidie krijgen uitgekeerd naar rato van het aantal mensen dat zij aan werk helpen. Dat biedt gemeenten de kans dit geld ook actief in te zetten. Het is belangrijk om juist te kijken naar het belang van werk voor mensen. Ook al is dit financieel niet altijd rendabel.”
Bij de overdracht van de participatiewet in 2015 is door het Rijk gelijk anderhalf miljard euro bezuinigd. “Mensen kunnen echter niet harder werken, terwijl de drempel voor mensen voordat ze onder de Participatiewet vallen ook gelijk hoger is gelegd. We hadden bijvoorbeeld mensen die konden omgaan met een bosmaaier. Nieuwe mensen die nu instromen kunnen dat vaak niet meer. Dat betekent dat wij gemeenten moeten aangeven wat wij nog wel of niet meer kunnen doen. En soms werk niet meer kunnen aannemen.”
Risco Balkenende vindt dat niet alleen naar het financieel rendement van zijn medewerkers moet worden gekeken. Maar ook naar het sociaal maatschappelijk effect. “Het levert ook wat op als mensen niet de hele dag thuis hoeven te zitten. Wetenschappelijke onderzoeken wijzen ook steeds weer uit dat dit belangrijk is. Het is van belang dat dit ook door politici erkend gaat worden.”
Het onderzoek moet aantonen of Inclusief Groep nog de juiste bedrijfsvoering heeft. “Ik denk dat wij aangetoond hebben wat dit betreft op de goede weg te zijn. Al zijn er altijd wat verbeteringen mogelijk. Er is wellicht een groep mensen die technisch werk kunnen verrichten. Het is echter aan de gemeenten om te beoordelen of gezien de omstandigheden van deze mensen dit ook echt kan. In het afgelopen jaar hebben al veel mensen zelf hun weg naar werk gevonden. Hierdoor kunnen we niet altijd de toezegging doen naar werkgevers dat we voldoende geschikte mensen kunnen plaatsen.”
De wijziging van de participatiewet maakt dat Inclusief Groep minder mensen kan aannemen. De grootste groep wordt gevormd door mensen die beschut werk moet worden geboden. Dat maakt ook dat het hier en daar knelt als het gaat om het kunnen aannemen van werk. Naast het groenonderhoud speelt dat bij bijvoorbeeld de schoonmaak, maar ook bij de industriële tak van de Inclusief Groep. “Het maakt ook dat we mensen meer begeleiding moeten bieden. De werkbegeleider moet bijvoorbeeld vier keer uitleggen wat er gedaan moet worden maar ook de hele dag aanwezig zijn op de werkvloer. We willen als het werk knelt ook liever geen uitzendkrachten. Dat kost te veel en daar zijn we niet voor. We zijn er juist voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.”
Nieuw is de komst van mensen die een Wajong uitkering hebben en door het Rijk nu zijn toebedeeld aan de gemeenten. “Vanuit Inclusief Groep hebben wij geen zicht op het aantal mensen die het treft en ook niet wat hun mogelijkheden zijn. Een deel zal zelf werk kunnen vinden. Een deel kan bij bedrijven wellicht worden gedetacheerd. Maar er zullen ook mensen zijn die bij Inclusief Groep zelf werk moet worden geboden. Het is goed dat Berenschot dat ook in kaart brengt. Dat maakt duidelijk wat ons in deze regio staat te doen.
Risco Balkenende gaat er vanuit dat Inclusief Groep door de gemeenten bij de presentatie van het rapport wordt betrokken. “Zodat wij onze mensen ook in eenvoudige taal kunnen uitleggen wat de uitkomsten zijn.” Hij vertrouwt erop dat Inclusief Groep nog lang werkgever blijft voor mensen die echt aangewezen zijn op beschut werk en voor mensen waar het bij andere bedrijven even niet lukt. “Zo kunnen we ook een betrouwbare leverancier blijven voor onze klanten.”
